پروژه های موفق مهندسی ایران در منطقه
کار در محل: پاکستان، همسایه ی شرقی ایران با موقعیت جغرافیایی قابل توجه، دارای ظرفیتهای فراوان اقتصادی در حوزه صدور خدمات فنی - مهندسی است که قسمتی از آن در قالب پروژه های مشترک گازی و برقی احیاء شده است، اما انتظار می رود ضمانت اجرائی آنها در دستگاه دیپلماسی اقتصادی کشور تثبیت شود تا مهندسان ایرانی برای پروژه های دیگر مانند توسعه ذوب آهن شهر کراچی پاکستان، انگیزه ی بیشتری داشته باشند.
به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، «جمهوری اسلامی پاکستان» کشوری در جنوب آسیا واقع در غرب شبه قاره هند است. این کشور از جنوب با دریای عمان و اقیانوس هند، از غرب با ایران، از شمال با افغانستان، از شرق با هندوستان و از شمال شرق با چین هم مرز است. مساحت پاکستان ۸۸۱٬۹۱۳ کیلومترمربع است و این کشور با ۲۴۹٬۵۶۶٬۰۰۰ نفر جمعیت، پنجمین کشور پرجمعیت جهان است. پایتخت آن شهر اسلام آباد و بزرگ ترین شهر آن کراچی نام دارد.
این کشور به جهت موقعیت جغرافیایی و راهبرد توسعه ای آن، فرصت مناسبی برای سرمایه گذاری و صدور خدمات فنی و مهندسی است، به نحوی که پاکستان جزو کشورهای در حال توسعه بوده و دارای ظرفیتهای بالقوه ی فراوانی است که می تواند به دست مهندسان ایرانی بالفعل شود.
خط لوله صلح بزرگ ترین پروژه مشترک فنی ایران و پاکستان
قرارداد «خط لوله گاز ایران و پاکستان یا همان خط لوله صلح» در سال ۲۰۰۹ منعقد شد؛ قراردادی ۲۵ ساله که برای ساخت خط لوله ای از مرز ایران تا نواب شاه به فاصله ۷۸۱ کیلومتر و انتقال گاز به پاکستان مورد مذاکره قرار گرفت. این خط لوله قرار بود ۶۶۵ کیلومتر از استان بلوچستان پاکستان و ۱۱۵ کیلومتر از استان سند عبور کند. این خط لوله بالاتر از ۱۱۰۰ کیلومتر در ایران از میدان گازی پارس تا منطقه مرزی پاکستان در بلوچستان، کشیده شده است، اما از زمان شروع این پروژه مشکلات مختلفی همچون نگرانی پاکستان از تحریم آمریکا وجود داشته است که تکمیل آنرا به تعویق انداخته است، با این وجود پاکستان به شدت به این پروژه ی گاز طبیعی نیاز دارد چونکه با کمبود انرژی روبروست.
سال گذشته(۱۴۰۲) بدنبال عدم پیشرفت این پروژه ی ۲۵ ساله، تهران به اسلام آباد هشدار داد که اگر قسمتی از پروژه ی خودرا تا مارس ۲۰۲۴ به انتها نرساند، موضوع را برای ثبت شکایت و گرفتن خسارت به دیوان داوری پاریس(PAC) خواهد برد. این پروژه قرار بود تا دسامبر ۲۰۱۴ تکمیل و در ۱ ژانویه ۲۰۱۵ (۱۱ دی ۱۳۹۳) به بهره برداری برسد و طبق قرارداد اولیه، پاکستان موظف است از اول ژانویه ۲۰۱۵ با استناد به بند جریمه، روزانه یک میلیون دلار به ایران پرداخت کند.
بعد از اینکه ایران اعلام نمود ممکنست این پرونده را به دیوان بین المللی داوری ببرد، پاکستان به سرعت برای کاهش احتمال ضرر و زیان خود، وارد عمل شد و فروردین سال جاری(۱۴۰۳) ساخت خط لوله ی ۸۰ کیلومتری از مرز خود با ایران تا شهر بندری گوادر در جنوب غربی این کشور را بعد از ۱۰ سال وقفه، شروع کرد. هزینه ی اجرای این پروژه حدود ۴۴ میلیارد روپیه پاکستانی ارزیابی شده است و روند تکمیل آن دو سال زمان می برد.
تحول تازه در پروژه ی مشترک گازی ایران و پاکستان در حالی صورت می گیرد که آمریکا بار دیگر مخالفت صریح خودرا با این طرح ابراز کرده و درباره ی احتمال اعمال تحریم ها هشدار داده است، به نحوی که «دونالد لو؛ دستیار وزیر خارجه آمریکا در امور جنوب آسیا و آسیای مرکزی»، گفته بود، تلاش می کند از ساخت خط لوله انتقال گاز ایران به پاکستان جلوگیری نماید، اما اگرچه اجرای این پروژه سبب نگرانی متحدان غربی اسلام آباد خواهد شد اما، دولت پاکستان روز دوم فروردین ۱۴۰۳ اعلام نمود برای ساخت خط لوله واردات گاز طبیعی از ایران به معافیت تحریمی و مجوز آمریکا نیازی ندارد.
شایان ذکر است، این پروژه از ابتدا طرحی برای انتقال گاز ایران به هند بوسیله پاکستان بود که با عنایت به تحریم های آمریکا از طرف طرف های هندی و پاکستانی، گرفتار تعلل شد. اما مهندسان ایرانی مسیر اصلی خطوط لوله را در خاک ایران تکمیل کرده و پیشنهاد تکمیل آن در این دو کشور را داده اند. با تکمیل این طرح روزانه ۱۵۰ میلیون مترمکعب گاز ایران به هند و پاکستان صادر می شود که ۹۰ میلیون مترمکعب آن برای هند و ۶۰ میلیون مترمکعب آن برای پاکستان در نظر گرفته شده است. هزینهٔ اجرای این طرح در برآوردهای اولیه چهار و نیم میلیارد دلار اعلام شده بود اما حالا کارشناسان هزینهٔ طرح را حدود هفت میلیارد دلار برآورد می کنند.
توانمندی مهندسان ایرانی در برقراری تبادل برق ۴۰۰ مگاواتی میان دو کشور
ایران و پاکستان در ماه ژوئن ۲۰۲۲ قراردادی در حوزه انتقال ۱۰۰ مگاوات برق را امضاء کرده بودند. در این راستا ارتقای ظرفیت تبادل برق با کشور پاکستان عملیاتی و رکورد توسعه ظرفیت در کوتاه ترین زمان ممکن شکسته شد. "خرم دستگیرخان" وزیر انرژی پاکستان در رابطه با این پروژه گفته است: «تکمیل پروژه خط انتقال برق بین ایران و پاکستان در این زمان یک رکورد عالی جهانی است و علت اینکه طرح مذکور با این سرعت به پیش رفت، اعتبار و اعتماد روسای جمهور ایران و پاکستان است.»
این پروژه یک خط انتقال دومداره ی باندل دوتایی، به طول ۸۰ کیلومتر بوده که ۵۰ کیلومتر آن در داخل ایران است، پروژه در این فاز به طول ۸۰ کیلومتر اجرا شده و با ولتاژ ۱۳۲ کیلوولت برق دار می شود. با بهره برداری از این خط در این فاز امکان افزایش ۱۰۰ درصدی تبادل برق با کشور پاکستان فراهم شده و به میزان ۱۰۰ مگاوات میسّر می شود.
همین طور در صورت آمادگی طرف پاکستانی و تکمیل زیرساخت ها در پاکستان، امکان ارتقای ولتاژ خط به ۲۳۰ کیلوولت و افزایش سطح تبادل به ۴۰۰ مگاوات نیز حاصل می شود. ارزش روز این پروژه بالاتر از ۲۲۵۰ میلیاردریال برآورد می شود و با بهره برداری از آن، شاهد ارتقای پایداری و تاب آوری شبکه برق دو کشور خواهیم شد. با راه اندازی خط تبادل پلان - جیرانی به طول بالاتر از ۸۰ کیلومتر، ظرفیت تبادل انرژی بین دو کشور پاکستان و ایران به ۲۰۰ مگاوات افزایش خواهد یافت.
خط جدید هم اکنون با ولتاژ ۱۳۲ کیلووات بهره برداری می شود و در صورت فراهم شدن امکان توسعه خط به طول۵۰ کیلومتر در کشور پاکستان، ولتاژ تا سطح ۲۳۰ کیلوولت ارتقا پیدا کرده و ظرفیت تبادل به ۴۰۰ مگاوات افزایش خواهد یافت. همین طور در طول مدت کمتر از ۲ ماه پست انتقال ۲۳۰ به ۱۳۲ کیلووات راه اندازی شد و به بهره برداری رسید. اتصال الکتریکی دو کشور پاکستان و ایران به پایداری و تاب آوری شبکه ی برق در دو کشور کمک می نماید.
افزایش تجارت مرزی با توسعه زیرساخت های جاده ای در بلوچستان پاکستان
توسعه زیرساخت های جاده ای در بلوچستان پاکستان که یکی از مطالبات دیرینه ی تجار این کشور برای دسترسی ساده به ایران به حساب می آید، در دستور کار دولت اسلام آباد قرار گرفته و همسایه ی شرقی مصمم به گسترش تجارت دوجانبه بوسیله افزایش طرح های عمرانی در مسیرهای منتهی به مرزهای ایران است.
قدمهای هماهنگ ایران و پاکستان برای تقویت زیرساخت ها در نوار مشترک مرزی دو کشور، شامل افتتاح دو گذرگاه جدید مرزی طی ۶ ماه و اجرای طرح راه اندازی بازارچه های مرزی همچون اقدامات دو کشور همسایه طی یک سال قبل جهت کمک به تجارت، مراودات مرزی، مدیریت فعالیتهای اقتصادی قانونی و از تمامی مهم تر، بهبود وضعیت مرزنشینان در هر دو سوی مرزها به حساب می آید.
در این راستا، دفتر نخست وزیری پاکستان نیز اعلام نموده است که جاده ی ۱۰۳ کیلومتری نوکندی - ماشکیل زمان رفت وآمد ساکنان مناطق نزدیک به مرز ایران را کاهش خواهد داد و موجب تقویت تجارت همچون فعالیتهای تجاری مرزی می شود. استان سیستان و بلوچستان هم اکنون هفت بازارچه ی فعال مرزی دارد که پنج بازارچه ی آن در مرز مشترک با پاکستان است و شامل میرجاوه در زاهدان، پیشین در سرباز، کوهک و جالق در سراوان و نیز ریمدان در چابهار است. همین طور دو بازارچه ی مرزی در مرز مشترک با افغانستان (میلک و گمشاد در زابل) دارد. این هفت بازارچه ی مرزی نقش به سزایی در مبادلات تجاری با کشور همسایه دارند.
راه اندازی خط کشتیرانی مشترک ایران و پاکستان
«قیصر احمد شیخ» وزیر دریانوردی پاکستان تیرماه سال جاری(۱۴۰۳) در گفتگویی در اسلام آباد اظهار داشت: اجرای خط کشتیرانی با ایران را بررسی می نماییم.
وی ادامه داد: پاکستان در کوشش برای تسهیل سفرهای دریایی به مقصد مسقط عمان و ایران است. بوسیله راه اندازی خط کشتیرانی، سفر زوار پاکستانی نیز به ایران تسهیل خواهد شد.
دولت وقت اسلام آباد سال ۱۳۹۳ برای نخستین بار ابتکار راه اندازی خط کشتیرانی از بنادر پاکستان به مقصد چابهار و بندرعباس را بیان کرد تا بتواند تردد زوار پاکستانی را به دور از سختی های سفر زمینی و چالش های امنیتی در داخل پاکستان، آسان کند. همه ساله به صورت میانگین و تقریبی حدود ۱۲۰ هزار مسافر و زائر پاکستانی بوسیله مرزهای رسمی میرجاوه و ریمدان وارد جمهوری اسلامی ایران می شوند و این سفرها در روزهای محرم و صفر به اوج خود می رسد.
توسعه شهری لاهور و کراچی پاکستان طی خواهرخواندگی با مشهد مقدس
«محمدرضا قلندر شریف» شهردار مشهد مقدس تیر امسال(۱۴۰۳) در دیدار با «محمد شهریار» سرکنسول پاکستان که با حضور رییس شورای اسلامی شهر، معاونان شهردار و تعدادی از مدیران شهری مشهد انجام شد، اظهار نمود: «در سال ۹۱ - ۱۳۹۰ تفاهمنامه خواهرخواندگی میان لاهور و کراچی پاکستان با مشهد منعقد شده است که امیدواریم این قرارداد تقویت و اصلاحاتی در آن صورت گیرد تا بتوانیم اقدامات خوبی با همکاری این ۳ شهر انجام دهیم. در این راستا و برای عملیاتی کردن تفاهمنامه های خواهرخواندگی، از شهرداران شهرهای لاهور و کراچی پاکستان دعوت کرده ایم تا به مشهد سفر کنند.»
وی افزود: «در تفاهمنامه های خواهرخواندگی موارد زیادی در عرصه خدمات شهری، حمل و نقل و صدور خدمات فنی و مهندسی مورد توجه قرار گرفته است که تصمیم گرفته شده، در جلساتی که با حضور شهرداران لاهور و کراچی در مشهد برگزار می شود، این موارد را نهایی نماییم و به مرحله عملیاتی شدن برسانیم. در مجموع شهرداری مشهد در عرصه های مختلف ظرفیتهای بسیار خوبی دارد که می توانیم این توانمندی ها را در عرصه های فنی و مهندسی در اختیار شهرهای پاکستان خصوصاً لاهور و کراچی قرار دهیم.»
«محمد شهریار» سرکنسول پاکستان نیز درباب تفاهمنامه های خواهرخواندگی شهرهای لاهور و کراچی پاکستان با شهر مشهد، تصریح کرد: «آمادگی داریم تا هرگونه خدمات کنسولگری را جهت تسهیل سفر شهروندان این شهرها به مشهد و بالعکس و همین طور سفر شهردار مشهد به کراچی و لاهور جهت تقویت تفاهمنامه ها انجام دهیم.»
وی به ظرفیتهای نمایشگاهی مشهد اشاره نمود و اضافه کرد: «از نمایشگاه بین المللی بازدید کرده و درحال انعقاد تفاهمنامه جهت همکاری متقابل هستیم تا بتوانیم نمایشگاه های دوجانبه ای برگزار نماییم. در مجموع شهرداری مشهد ظرفیتهای خوبی در عرصه شهری دارد که می تواند این تجربیات را در اختیار شهرهای پاکستان قرار دهد.»
امکان احیای مجتمع ذوب آهن پاکستان به دست مهندسان ایرانی
«رضا امیری مقدم» سفیر جمهوری اسلامی ایران در پاکستان طی سفری به شهر بندری کراچی مرکز ایالت سِند در جنوب پاکستان، با «مراد علی شاه» سروزیر جدید این ایالت دیدار نمود و بنادر چابهار و گوادر را مکمل یکدیگر دانست و با تکیه بر ظرفیتهای ریلی و جاده ای ایران در جهت توسعه ارتباطات منطقه ای، آمادگی شرکت های فنی - مهندسی ایران را برای پیشبرد پروژه مشترک گازی و احیای مجتمع ذوب آهن پاکستان اعلام نمود و اظهار داشت: «آنچه که امروز در روابط دو کشور دوست و برادر مهم می باشد، گسترش همکاری ها در عرصه های تجاری، اقتصادی، سرمایه گذاری و فنی - مهندسی است. به همین دلیل وجود مرزهای مشترک، گشایش بازارچه های مرزی و فعالیتهای بی وقفه ی گمرگی از عوامل پیشبرد هدف مشترک ایران و پاکستان برای افزایش حجم تجارت دوجانبه به ۵ میلیارد دلار خواهد بود.»
وی، خط آهن چابهار را فرصتی برای پاکستان جهت دسترسی ساده به بازار ایران بوسیله حمل و نقل ریلی و ارتباطات منطقه ای دانست و اضافه کرد: «ظرفیت های ریلی و جاده ای ایران یک مسیر امن، به صرفه و نزدیک جهت حضور پاکستان در بازارهای اروپا و آسیای مرکزی است. بدین سبب برخلاف فرافکنی مخالفان روابط دو کشور، باید از توانمندی های این بنادر جهت توسعه تجاری، گردشگری و تردد سهل شهروندان به دو کشور، بهره برداری شود.»
سفیر ایران در پاکستان، افزود: «جمهوری اسلامی ایران آماده ی صدور خدمات فنی و مهندسی برای احیای مجتمع ذوب آهن پاکستان در کراچی و راه اندازی فعالیت آنست. همین طور ایران هم اکنون با خیلی از کشورهای همسایه و منطقه ارتباطات بانکی دارد و از دوستان پاکستانی نیز انتظار می رود زمینه ی برقراری کانال بانکی برای تسهیل تجارت و گشایش روزنه های جدید همکاری را فراهم نمایند.»
با توجه به مطالب فوق، پاکستان پنجمین کشور پرجمعیت جهان و درحال توسعه است که می تواند مقصد صدور خیلی از فناوری های مهندسی جمهوری اسلامی ایران باشد بگونه ای که، تعریف پروژه های مشترک در عرصه های زیرساختی می تواند هر دو کشور را از نظر اقتصادی تقویت و بدون وابستگی به اروپا کند. البته ضمانت اجرائی پروژه ها نیز به علت گرایشات سیاسی دولت های پاکستان اهمیت بالایی دارد که در حیطه وظایف دیپلماسی فعال اقتصادی می باشد.
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب