مهر گزارش می دهد؛
زلزله كرمانشاه از جنبش های احساسی تا كمك های هدفمند
كار در محل: طبق گزارش آزمایشگاه فضای مجازی دانشگاه تهران، در زلزله ی اخیر بیش از ۲هزار شماره حساب برای جمع آوری كمك ها در كانال های تلگرام دست به دست شده كه هیچگونه نظارتی بر آنها نبوده است.
خبرگزاری مهر، گروه جامعه - عارف چراغی: زلزله اخیر كرمانشاه فارغ از شدت آن چند تفاوت اساسی با زلزله های گذشته داشت نكته قابل توجه در این زلزله حضور پررنگ مردم ایران در كمك رسانی به زلزله زدگان بود.
طبق گزارش آزمایشگاه فضای مجازی دانشگاه تهران، در جریان زلزله ی اخیر بیش از ۲هزار شماره حساب برای جمع آوری كمك به مردم كرمانشاه، در كانال های تلگرام دست به دست شده است. سوال اینجاست از این تعداد شماره حساب، چند نفر قابل اعتماد هستند و چه كسی تضمین می دهد تمام این مبالغ صرف كمك رسانی به مردم زلزله زده شودایرانیان از دیرباز در سخت ترین شرایط كنار هم بوده و هستند. اما باید دید به رغم جنبش های بزرگ و كوچك مردمی؛ تا چه اندازه این كمك ها هدفمند بوده و نیازهای ساكنین سرپل ذهاب را برطرف می كند.
طبق گزارش آزمایشگاه فضای مجازی دانشگاه تهران، در جریان زلزله ی اخیر بیش از ۲هزار شماره حساب برای جمع آوری كمك به مردم كرمانشاه، در كانال های تلگرام دست به دست شده است. سوال اینجاست از این تعداد شماره حساب، چند نفر قابل اعتماد هستند و چه كسی تضمین می دهد تمام این مبالغ صرف كمك رسانی به مردم زلزله زده شود.
كمك های مردمی كه به صورت پراكنده در حساب های مختلف جمع آوری می شوند اغلب به علت اینكه مبالغ انبوهی نیستند، نمی توان با آن كارهای عظیمی انجام داد. بعنوان مثال هر كدام از این حسابها مبلغ كمی جمع آوری می كنند و در نهایت می توانند با آن آب معدنی و كالاهایی در این رِنج خریداری و ارسال نمایند. این نكته در زلزله ی اخیر به شدت مشهود بود. با چرخی در خیابان های شهر سرپل ذهاب و روستاهای اطراف شاهد انبوهی از آب معدنی، نان و البسه بودیم كه بیش از نیاز مردم تامین شد و بلااستفاده در هر كوچه مانند كوهی بر روی هم تلنبار شده بودند.
نیازسنجی صحیح توسط هر فرد صورت نمی گیرد و حتی در صورت تشخیص صحیح، با مبالغ اندك قادر به انجام آن نیستند. چه بسا اینكه مقداری از این كمك های جمع آوری شده هم صرف همین نیازسنجی و انتقال بار به شهر مذكور می گردد.
اما در این بین كسانی بودند كه با استفاده از چهره ی شناخته شده خود، جایگاه اجتماعی و علاقه مندی مردم به آنها، با عرضه شماره حسابی آغاز به جمع آوری كمك های مردمی كردند. باآنكه این حساب های شخصی از یك مبلغی به بالا مشمول پرداخت مالیات می شوند. در واقع سلبریتی كه ۶ میلیارد تومان و فردی كه توانسته ۲ میلیارد تومان، كمك های مردمی را جمع آوری كند می بایست مبلغی از این كمك ها را به اداره مالیات بپردازدافراد نزد مردم قابل اعتمادند اما نكته ای كه در این مورد باید به آن توجه كرد این است كه حساب های شخصی از یك مبلغی به بالا مشمول پرداخت مالیات می شوند. در واقع سلبریتی كه ۶ میلیارد تومان و فردی كه توانسته ۲ میلیارد تومان، كمك های مردمی را جمع آوری كند می بایست مبلغی از این كمك ها را به اداره مالیات بپردازد. باآنكه همین مالیات هم در جیب دولت می رود اما بدیهی است كه به چرخه ی امدادرسانی وارد نمی شود و صرف كمك رسانی به مردم زلزله زده كه مردم به نیت آن، كمك كرده اند، نخواهد شد.
بعد از پرداخت مالیات هم مقداری از این هزینه صرف نیازسنجی و تشكیل اتاق فكر، مشاور و كارگزار می گردد كه این هزینه ی جمع آوری شده را چگونه به بهترین نحو صرف خدمت رسانی كنند و در نهایت اگر در این مرحله هم موفق عمل كنند هم می بایست قسمتی از این مبلغ را صرف حمل و نقل كمك های خود كنند. حال می خواهد این كمك ها چادر باشد یا چراغ های گرمایشی.
جمعیت هلال احمر و سازمان های دولتی از پرداخت مالیات معاف اند و تقریبا فرد خیّر مطمئن خواهد بود كه هزینه ی اهدایی او به چرخه ی امداد رسانی وارد خواهد شد. معمولا در خریدهایی انبوه؛ تخفیف های زیادی شامل حال جمعیت هلال احمر از جانب كارخانه جات و تولیدی ها خواهد شد در حالی كه با مبالغی نظیر ۲۰۰ میلیون تومان قادر به دریافت چنین تخفیف هایی نخواهیم بود. همین مبحث سبب می گردد كه این سازمان بتواند با حداقل پرداخت هزینه كالاهای بیشتری را تهیه و ارسال نماید.
بسیاری از اقلام ضروری كه مردم در صدد تهیه آن برای مردم زلزله زده هستند را این سازمان تولید می كند و طبعا هزینه ی تولید آن بسیار پایین تر از خرید مردم عادی از سطح شهر خواهد بود. وسایلی مانند چادر، پتو، بسته های امدادی و برخی از داروها را جمعیت هلال احمر تولید می كند و هزینه تمام شده این اقلام پایین تر از هزینه تهیه آنها از بازار است.
عموم كمك های مردمی هیچگاه از چادر، پتو، لباس، كیف، كفش و دارو فراتر نرفته است اما بدیهی است كه نیازهای مردم زلزله زده چیزی فراتر از این اقلام است.
بخشی از این كالاها دست دوم و استفاده شده بوده كه سازمان هلال احمر می بایست این اقلام را ضدعفونی و دسته بندی كند تا به گونه ای سالم تر و هدفمند به دست مردم صدمه دیده برسد.
بخش دیگری از این كالاها نو هستند. اما باید دقت كرد كه ارسال آنها به مناطق زلزله زده مستلزم هزینه است و علاوه بر آن، كامیون های حامل كمك های امدادی ترافیك انبوهی را در ورودی شهرهای زلزله زده تولید می كنند. به طور مثال در ایام اول زلزله ی سرپل ذهاب كامیون حامل كمك های اولیه و وسایل امدادی مسیر ۷ ساعت را در ۱۶ ساعت طی كرد و ساعتها پشت ترافیك كامیون های حامل البسه ماند.
بسیاری از نیازهای مردم صدمه دیده، متولی دارند. باآنكه در ایام اول زلزله همه ی ارگان ها اعم از ارتش و سپاه به كمك دیگر نهادها آمده و سرعت عرضه خدمات را به چندین برابر افزایش دادند اما امداد و نجات، آواربرداری سبك برای زنده یابی و اسكان اولیه از وظایف تعریف شده ی جمعیت هلال احمر است. اسكان ثانویه و نهایی همچون وظایف بنیاد مسكن و شهرسازی بوده و نظارت بر بهداشت و درمان مردم زلزله زده از وظایف وزارت بهداشت و درمان است. ساخت و تامین فضای آموزشی هم در حیطه ی كاری وزارت آموزش و پرورش تعریف شده است. تامین آب و برق وظیفه ی وزارت نیرو و خدمات اینترنت همچون وظایف وزارت ارتباطات است. این نیازها قابل مطالبه اند، باآنكه تامین آنها به كندی اتفاق می افتد.
اما جالب است بدانید نیازهای ضروری دیگری هم وجود دارند كه متولی ندارند. وسایل اولیه زندگی مانند یخچال، گاز، تلویزیون، كولر، بخاری مردم زلزله زده را هیچ نهاد و ارگانی به عهده نمی گیرد. شاید بتوان با افزایش كمك های نقدی به جمعیت هلال احمر؛ این نیازها را در فاز بعدی امدادرسانی برای مردم صدمه دیده تامین كرد.
البته در این میان افراد دیگری بودند كه از شهرت خود به گونه ی دیگر استفاده كردند. حامد عسگری شاعر جوانی كه در جریان زلزله ی بم خانواده ی خویش را از دست داده بود. تندیس خویش را در صفحه ی شخصی خود به بالاترین مبلغ به فروش گذاشت. این شاعر جوان توانست تندیس خویش را به قیمت ۳۵ میلیون تومان به فروش برساند كه همه ی این مبلغ را به جمعیت هلال احمر اهدا كرد تا به گونه ی صحیح تری در چرخه ی امداد رسانی قرار گیرد. در واقع كانالیزه كردن كمك های مردمی به یك سازمان سبب می گردد نیازهای مردم صدمه دیده با برنامه و به نحو صحیح تری برطرف شود.
جعفر ناصرزاده یكی از خبرنگاران این حوزه كه در هفته دوم بعد از زلزله همراه با اكیپ كمیته امداد به این استان سفر كرده بود، اظهار نمود: زمانی كه كمك ها از طرق مختلف و خارج از شبكه امدادرسانی ارسال می گردد این اتفاق می افتد كه در میان آنها، كالاهایی خارج از نیاز زلزله زدگان وجود دارد یا كالاهایی ارسال می گردد كه در فرهنگ بومی آن منطقه مورد استفاده قرار نمی گیرد. به طور مثال در زلزله كرمانشاه شلوار جین ارسال شده بود در حالی كه در مناطق روستایی كه در این حادثه خسارت دیده بودند از این نوع لباس ها استفاده نمی شود و شاهد بودیم این كالاها را بعنوان مواد سوختنی در آتش می ریختند.
فهیمه طباطبایی از دیگر خبرنگاران این حوزه كه روزهای متمادی در مناطق زلزله زده حضور داشت در گزارشی در همین خصوص روایت كرده است: «می روم در سوله بزرگ هلال احمر در باغ زیتون كه سه كیلومتری سرپل ذهاب است و برخی كامیون های كمك مردمی كه خودشان خواسته اند، برای تخلیه بار به آنجا می آیند. كنار امدادگران تحویل بار ایستاده ام و لابه لای كارهای شان، با یكی دو نفر درباره مدیریت هلال احمر و نحوه امدادرسانی بحث جدی می كنیم. سوله شلوغ است و صدای كامیون ها كل محوطه را گرفته كه ناگهان صدای خنده بچه های واحد دسته بندی اقلام، بالا می گیرد. دست یكی شان لباس عروسی پر زرق و برق و سنگین است كه از یكی از شهرها آمده؛ من را صدا می كنند كه قیمت لباس را بگویم، به چشم من چهار میلیون تومان می آید. مانده اند این یكی را به چه كسی بدهند: « دعوا نشود بین زلزله زده ها یك وقت». لباس عروس تا آخر شب سوژه می گردد و وسط آن همه خستگی امدادگران، اسباب شوخی را حسابی فراهم می كند. »
واقعیت این است كه فرهنگ ها در همه نقاط كشور یكی نیست و حتی اگر گزینه ای چون «لباس عروس» كه واضح است كه در آن شرایط مورد استفاده قرار نمی گیرد نباشد و تن پوشی باشد كه به نظر من در این سوی ایران مناسب باشد برای زنان و مردان كرد كه عادت به پوشیدن لباسهای مخصوص دارند مناسب نیست.
ناصرزاده همینطور اظهار داشت: وقتی افرادی به صورت شخصی یا گروهی خارج از نیروهای امدادرسان در مناطق حاضر می شوند تنها توان توزیع كمك ها را در مناطق در دسترس دارند و اگر حتی به این خوشبین باشیم كه نیازسنجی درستی انجام شده باشد با اطمینان می توان اظهار داشت كه این افراد تنها می توانند به روستاها و مناطقی سر بزنند و كمك های خویش را در مناطقی توزیع كنند كه در دسترس هستند و مناطق حاشیه ای و صعب العبور كه احیانا نیاز بیشتری به این كمك ها داشته باشند از كمك های این افراد محروم می شوند و این می گردد كه وقتی كمك های پراكنده زیاد می گردد شاهد تجمیع انبوهی از مواد غذایی یا كمك هایی هستیم كه به كار صدمه دیدگان نمی آید. كه شاهد این مثال همان تلنبار شدن آب معدنی در گوشه گوشه خیابان ها و تجمیع پتو در یك یا چند چادر بود.
ناصرزاده می گوید: فرمانده قرارگاه خاتم نقل می كرد كه «برای تهیه كانكس ۱۲ متری رقمی برابر ۳ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان از سوی كارخانه سازنده مطرح شده بود كه به علت خرید كلی از این كارخانه، قیمت تمام شده این كانكس ها رقمی برابر سه میلیون و ۲۰۰ هزار تومان می گردد. » در حالی كه در گروه هایی كه افراد عادی برای تهیه كانكس، كمك جمع آوری می كردند، قیمت هر فرمانده قرارگاه خاتم نقل می كرد كه «برای تهیه كانكس ۱۲ متری رقمی برابر ۳ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان از سوی كارخانه سازنده مطرح شده بود كه به علت خرید كلی از این كارخانه، قیمت تمام شده این كانكس ها رقمی برابر سه میلیون و ۲۰۰ هزار تومان می گردد. » در حالی كه در گروه هایی كه افراد عادی برای تهیه كانكس، كمك جمع آوری می كردند، قیمت هر كانكس ۶ متری، ۶ میلیون تومان عنوان شده بود!كانكس ۶ متری، ۶ میلیون تومان عنوان شده بود!
ناصرزاده با تاكید بر ضرورت حضور افراد سرشناس و معتمد مردم برای جمع آوری كمك های مردمی و حضور سازمانهای مردم نهاد در صحنه حوادث یادآوری می كند: كسی نقش این افراد و گروه ها را انكار نمی كند چه بسا كمك هایی از سوی این افراد به مجموعه های امدادرسان می گردد كه گره بزرگی از مشكلات را در آن برهه حساس باز می كند، كما اینكه نیروهای خدمات رسان در شرایط بحران شاید تنها بتوانند كمكهای نجات بخشی و درمانی اولیه و تامین نیازهای اولیه را برعهده بگیرند و در آن مقطع حساس نتوانند خدمات روانشناسانه، روان درمانگری، بازی درمانی و.... را عرضه دهند و چه بسا چنین كمكهایی تنها از عهده تیم ها و سازمانهای مردم نهاد بربیاید اما باید توجه داشت، حضور شخصی افراد، تصمیم گیری شخصی برای هزینه كرد كمكهای جمع آوری شده چه بسا باعث شود در امدادرسانی خلل وارد شود.
رئیس سازمان امداد و نجات جمعیت هلال احمر در گفتگو با خبرنگار مهر در مورد میزان كمكهایی كه از جانب هلال احمر به مناطق زلزله زده شده است اظهار نمود: در جریان زلزله ی اخیر كرمانشاه و تا پیش از تعطیلات هفته گذشته، بیش از ۴۱ میلیارد تومان وجه نقد از جانب مردم ایران به این جمعیت كمك شد. هزینه ی اقلام ارسالی این سازمان به مردم صدمه دیده بیش از ۱۰۰ میلیارد تومان تخمین زده شده است.
مرتضی سلیمی اظهار داشت: بیش از ۱۰۲ هزار چادر امدادی برای اسكان، ۲۴۰ هزار تخته پتو امدادی، ۶۰ هزار شعله چراغ والور، ۵۶ هزار تخته موكت، ۲۸۲ هزار كیلوگرم نایلون پوششی برای مردم صدمه دیده مناطق زلزله زده ارسال شد.
وی اضافه كرد: در روز اول زلزله بالغ بر ۴۰ هزار چادر به منطقه ارسال شد كه نشان داده است این سازمان تمام توان لوجستیكی خویش را به كار گرفته است. توزیع چادر امدادی در مناطق زلرله زده با سپاه و ارتش بود و سازمان هلال احمر تامین كننده این اقلام بود.
همچنین خاطرنشان كرد: در ایام اول به علت تسهیل در ارسال و سرعت بخشیدن جهت امدادرسانی با استفاده از ۱۰ فروند بالگرد به روستاها امدادرسانی كردیم و جمعا بیش از ۱۱هزار نفر در جریان این زلزله از خدمات درمان تیم های اضطراری هلال احمر استفاده كردند.
سلیمی خاطرنشان كرد: طی دو هفته اول بسته های هفتگی و ماهانه تغذیه بین زلزله زدگان توزیع شد كه شامل مواد غذایی كافی برای یك ماه خانواده
اگرچه طبق قانون وظیفه ی هلال احمر ۴۵ تا ۶۰ روز بعد از بحران در منطقه است اما رییس جمعیت هلال احمر در آخرین نشست خبری خود اعلام نمود: تا آخرین لحظاتی كه مردم این منطقه به ما احتیاج داشته باشند در منطقه خواهیم ماند.
به هر روی، گرچه در چنین شرایطی بطور قطع حضور افراد معتمد، سرشناس و سلبریتی ها می تواند باعث جمع آوری كمك های فراوانی برای صدمه دیدگان باشد و دولت و دستگاه های خدمات رسان از افراد مورد اعتماد مردم طلب یاری می كنند اما كانالیزه كردن كمك های مردمی از جانب رسانه ها و افراد سرشناس به سمت نهادهای دولتی سبب می گردد این كمك ها به صورت هدفمند و در فازهای مختلف به صورت دقیق و جدی تری در اختیار مردم صدمه دیده قرار بگیرد و مشكلاتی نظیر عدم نظارت صحیح و انبوه كمك های مشابه را نخواهیم داشت.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب